Yoksulluk, eğitimsizlik, çete kıskacı... Çocuklar suçun değil sistemin kurbanı: 'Çocuklar sabah işte, akşam çetelerin yanında'

Barış Boyun yapılanmasına ilişkin iddianameler, çetelerin çocukları nasıl kullandığını gözler önüne serdi. Eğitimden kopan, yoksulluk ve ilgisizlik içinde büyüyen binlerce çocuk çetelerin ağına düşüyor. Türkiye, artık yalnızca suç işleyen değil, suça itilmiş bir kuşağın ülkesi.

Türkiye’de suça sürüklenen çocuk sayısı her yıl biraz daha artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) son verilerine göre yalnızca 2024 yılında 202 bin 785 çocuk, suç işlediği iddiasıyla güvenlik birimlerine getirildi. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 13’lük artış anlamına geliyor.

Olay sayısı 612 bini aştı; çocukların karıştığı suçların başında yaralama (%40,4), hırsızlık (%16,6) ve uyuşturucu (%8,2) geliyor. Yani çocuklar en çok şiddet, yoksulluk ve madde trafiği üçgeninde kayboluyor.

OKULDAN KOPAN, SOKAĞA DÜŞÜYOR

Eğitim Reformu Girişimi’nin verileri, zorunlu eğitim çağında olup okula gitmeyen çocuk sayısının 611 bin 612 olduğunu ortaya koyuyor. Bu çocukların üçte ikisi 14–17 yaş aralığında; yani çetelerin tam hedefindeki yaş grubu.

Kız çocukları ev içi yüklerle, erkek çocukları geçim derdiyle okuldan kopuyor. Uzmanlar, “Okul sadece ders değil, çocuğun güvenli alanıdır” diyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2024 istatistiklerine göre lise çağında okullaşma oranı son üç yılda geriledi. Artık her beş gençten biri açık öğretimde.

UNICEF verileri de tabloyu ağırlaştırıyor: 400 bin mülteci çocuk hala eğitim dışında. Dil engeli ve yoksulluk, bu çocukları çocuk işçiliğine ve suça açık hale getiriyor.

“DALTONLAR”, “CASPERLAR”, “BARIŞ BOYUN”: ÇOCUK TETİKÇİLER

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “Daltonlar” soruşturmasına ait iddianameler, organize suç örgütlerinin çocukları nasıl araçsallaştırdığını gözler önüne serdi.

Savcılığa göre örgüt lideri Barış Boyun, silahlı eylemleri yönetirken, ceza indiriminden yararlanabilecek yaşta çocukları tetikçi, kurye, gözcü olarak kullandı. İddianamede adı geçen 17 yaşındaki C. A. D. , kar maskesi, sahte plaka ve ruhsatsız silahla yakalandı. Savcılık, C.A.D’nin örgüt üyeleriyle birlikte “yağma” ve “tehdit” eylemlerine katıldığını, “suça sürüklenen çocuk” statüsünde yargılanacağını belirtti.

Bir mağdurun ifadesi dosyada şöyle yer aldı: “Aydın isimli kişi bana ‘Biz Barış Boyun grubuyuz, bizi araştır, kim olduğumuzu anlarsın, bu parayı öde, yoksa canından olursun’ dedi.”

Bir başka mağdur, kuyumcu K. B. , WhatsApp’tan aldığı mesajı savcılığa sundu: “Ben Barış Boyun’un kardeşi İntikam Meylo. Beş milyon lira vermezsen seni keleşle koparırım.” Bu tehditlerin ardından işyerleri tarandı, esnaf kapılarını kapattı.

40. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada sanık listesinde 16–17 yaşındaki çocuklar da var. Mağdurlar arasında ise 2004 doğumlu gençler bulunuyor. Yani bu dosyada fail de mağdur da çocuk.

Benzer bir vakada, örgüt yöneticilerinden “İntikam Meylo” Esenyurt’taki bir oto-galericiye “Beş milyon lira vereceksin, aksi hâlde dükkânını taratırım” mesajı attı. Savcılığa göre saldırıyı yapan motosikletli grubun içinde 15 yaşında bir çocuk vardı.

SERDAR ÖKTEM CİNAYETİ VE “ÇETE KURYELERİ”

Geçtiğimiz hafta MHP’li avukat Serdar Öktem’in Şişli’de öldürülmesi davasında da tablo değişmedi: tutuklanan dokuz kişiden ikisi çocuk. Polis kayıtlarına göre cinayeti işleyen grup “Daltonlar” ile bağlantılı.

Güvenlik kaynakları, örgütlerin “kuryelikten tetikçiliğe geçişi” çocuklara yaptırdığını, ceza almayacakları inancıyla onları öne sürdüğünü belirtiyor.

SİSTEMİN ÇÖKÜŞÜ

Eğitim, adalet ve sosyal hizmet kurumları arasındaki kopukluk, çocukları koruyacak hiçbir ağ bırakmadı.

MEB okul terkiyle baş edemiyor; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı sahada görünmüyor; çocuk mahkemeleri, sosyal hizmet uzmanı yetersizliğiyle dosyaları hızlıca kapatıyor. Emniyet, çeteleri yakalasa da önleyici polislik neredeyse yok. Yoksul mahallelerde çocuklar sabahları işte, akşamları çetelerin yanında.

CEZALAR AĞIRLAŞIYOR, NEDENLER YERİNDE DURUYOR

Hükümet, 11. Yargı Paketi’yle 15–18 yaş grubunda işlenen ağır suçlarda yaş indiriminin kaldırılmasını planlıyor.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç “Ceza indiriminden yararlanma dönemi bitiyor” dedi. Ancak çocuk hakları savunucuları uyarıyor: “Sorun cezalar değil, çocukları suça iten koşullar. Çocuk yoksulsa, okulsuzsa, yalnızsa yeniden suça sürüklenir.”

DEM Parti Milletvekili Beritan Güneş Altın ise Meclis’te “Çocuğa değil, çocuğu suça iten politikalara bakın” sözleriyle tepki gösterdi. 

Suça Sürüklenen Çocukların Profili (2024 – TÜİK)

Toplam olay sayısı: 612 bin 651

Suça sürüklenen çocuk: 202 bin 785

Artış oranı: %13

En yaygın suçlar: Yaralama (%40,4), Hırsızlık (%16,6), Uyuşturucu (%8,2)

Yaş grubu: 14–17 yaş %68

Cinsiyet: %86 erkek, %14 kız

Mağdur çocuk sayısı: 279 bin 620